اسید سیتریک

اسید سیتریک

اسید سیتریک یک اسید ضعیف آلی است با فرمول شیمیایی C6H8O7 که در دو گرید صنعتی و خوراکی مورد استفاده قرار می گیرد و می توان آن را در بسیاری از مواد غذایی مانند انواع میوه ها و سبزیجات یافت. اسید سیتریک خشک و آبدار از نمونه های معروف این ماده اند. مزه ای ترش و خاص دارد و به دلیل اسیدی بودن می تواند از رشد باکتری ها جلوگیری نماید به همین دلیل در صنایع غذایی از آن به عنوان نگهدارنده، تنظیم کننده اسیدیته غذا و یک عامل ضد میکروبی استفاده می شود.

هر سال بیش از دو میلیون تن از این ماده تولید می شود. اسید سیتریک معمولاً به عنوان یک افزودنی مواد غذایی، ماده پاک کننده و مکمل غذایی مورد استفاده قرار می گیرد.

اسید سیتریک به طور طبیعی در مرکبات به ویژه لیموترش وجود دارد و به آنها طعم ترش می بخشد. این ترکیب اولین بار در سال ۱۷۸۴ توسط یک محقق سوئدی از آب لیمو جدا شد. به دو شکل سیتریک مونو هیدارات یا آبدار و سیتریک آنهیدارت یا خشک وجود دارد.

این ترکیب بی بو و بی رنگ تا دهه ۱۹۰۰ همچنان از آب لیمو استخراج می شد تا اینکه دانشمندان توانستند آنرا از قارچ سیاه و آسپرژیلوس نیگر تولید کنند.

اسید سیتریک به دلیل خواص ضد میکروبی و ضد التهابی فواید بسیاری دارد برای مغز و بدن دارد این ماده با افزایش میزان جذب مواد مغذی مانند کلسیم به رشد و سلامت استخوان ها کمک می کند. به دلیل خواص موثر از این ماده در غذاهای کنسروی، حتی مکمل های ورزشی، انواع سس ها و برخی نوشیدنی ها استفاده می شود.

بر اساس مطالعاتی که در این زمینه صورت گرفته است نشانه ای از ایجاد عوارض در مصرف طولانی مدت این ترکیب مشاهده نشده است.

این ماده یکی از رایج ترین مواد افزودنی غذایی در جهان است و برای تقویت اسیدیته، تقویت طعم و حفظ مواد تشکیل دهنده خوراکیها استفاده می شود.

pH  اسیدی این ماده آنرا تبدیل به یک ماده نگهدارنده مفید کرده است. از آنجا که بسیاری از باکتری ها قادر به رشد در محیط اسیدی نیستند، اسید سیتریک اغلب به عنوان نگهدارنده به مربا، ژله، آب نبات، کنسرو و حتی محصولات گوشتی اضافه می شود.

از آنجا که این ترکیب می تواند به صورت پودر تهیه شود، در صورت تمایل به طعم ترش می توان از آن در غذاهای خشک نیز استفاده کرد. اسید سیتریک یک جایگزین خشک برای آب لیمو یا سرکه در خوراکیهایی مانند نمک چاشنی، پودرهای طعم دهنده و میان وعده های ترد است.

آب میوه ها، نوشیدنی های پودری، آب نبات ها، غذاهای یخ زده و برخی از لبنیات اغلب حاوی اسید سیتریک سنتتیک هستند.

این ماده همچنین به میوه ها و سبزیجات کنسرو شده برای حفاظت از بوتولیسم – بیماری نادر و جدی ناشی از تولید سم باکتری کلسترودیم بوتولینوم – اضافه می شود.

کشاورزان این اسید را برای تنظیم نمودن اسیدیته خاک به کار می برند. در مناطقی که خاک قلیایی است و یا برای کشت یک محصول خاص خاک باید اسیدی باشد، می توان از ترکیباتی مانند اسید سیتریک برای تنظیم نمودن Ph محیط کشت استفاده کرد.

همچنین به عنوان تنظیم کننده اسیدیته در کرم ها، ژل ها و مایعات استفاده می شود شود تا اثر قلیایی آن به حداقل برسد.

اسید سیتریک ماده اصلی داروها و مکمل های غذایی است. این ماده برای کمک به تثبیت و حفظ ترکیبات فعال به داروها اضافه شده و همچنین برای تقویت یا ماسک کردن طعم داروهای جویدنی و شربت های دارویی مورد استفاده قرار می گیرد.

مکمل های معدنی مانند منیزیم و کلسیم ممکن است حاوی اسید سیتریک به شکل سیترات برای تقویت جذب باشند.